Tijdvak: Tijd van pruiken en revoluties (1700 - 1800)

Omschrijving

In de achttiende eeuw noemden tegenstanders van de stadhouder zichzelf patriotten. Vaderlandsliefde stond bij hen centraal. Patriotten vonden dat Willem V niet krachtig genoeg tegen de Engelsen optrad en de vrijheid van de burgers schond door zich als een koning te gedragen.

Oranjegezinden en patriotten lieten aan de hand van symbolen zien aan welke kant zij stonden. Men droeg bijvoorbeeld linten en hingen afbeeldingen van de stadhouder (als Oranjegezinde) of staatsmannen als Van Oldenbarnevelt (als patriot) aan de muur.

In de zomer van 1787 bereikte de patriottische symboliek een hoogtepunt. Inmiddels vormden de Republiek en Frankrijk al twee jaar een alliantie. Voor de beëdiging van het regeringsreglement op 5 september 1787 had de Haarlemse burgerij een houten tempel in neoclassicistische stijl gebouwd op de Grote Markt. Bovenop de tempel stond de vrijheidsmaagd met de patriottenhoed op haar speer. Op de vier portieken stonden wapens en emblemen van de schutterij. Na allerlei festiviteiten en symbolische handelingen werd het nieuwe stadsbestuur beëdigd in de aanwezigheid van het publiek dat de plechtigheid kon bewonderen vanaf speciaal gebouwde tribunes.

De aquarel van Johannes Enschedé II laat de vrijheidstempel van dichtbij zien.

Bovenstaande informatie komt uit het boek Geschiedenis van Holland: Deel II van Thimo de Nijs en Eelco Beukers.

Noord-Hollands Archief

Het Noord-Hollands Archief beheert de overheidsarchieven van de provincie Noord-Holland en de gemeenten Haarlem, Aalsmeer, Beverwijk, Bloemendaal, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Uithoorn, Velsen en Zandvoort. Ook particuliere- en bedrijfsarchieven worden door het Noord-Hollands Archief beheerd. 

Zelf onderzoek doen in de originele documenten? Dat kan en is nog gratis ook. Kom vooral langs! 

Trefwoorden